Seminer: “Toplumsal Hafıza ve Hafıza Mekanları”
| Etkinlik Başlangıç Tarihi | : | 22.02.2020 |
| Etkinlik Bitiş Tarihi | : | 22.02.2020 |
Etkinlik Hakkında
DKVD ve Hrant Dink Vakfı Sivil Toplumu Güçlendirme Hibe Programı’nın iş birliğiyle yürütülen Diyarbakır/Sur: Bir Bellek Yolculuğu Projesi etkinlikleri kapsamında yapılacak olan seminerler dizisinin ilki ''Toplumsal Hafıza ve Hafıza Mekanları'' başlığıyla gerçekleşti. Hafızanın bireysel olduğu kadar toplumsal olduğu gerçeğinden hareketle, mekân ve hafıza ilişkisini, toplumsal hafıza ve hafıza mekanlarının oluşum sürecini, yaşanmış deneyimlerle ele almak amacıyla düzenlediğimiz seminere, mimar, mühendis, arkeolog, sosyolog ve kent gönülleri katıldı.
Nevin Soyukaya'nın moderatörlüğünde gerçekleşen seminerde, Anadolu Kültür Direktörü Asena Günal, katılımcılara Hafıza Merkezi'nden Murat Çelikkan ile birlikte kaleme aldıkları ''Hatırlayan Şehir: Taksim'den Sultanahmet'e Mekân ve Hafıza'' kitabının yazım sürecini, mekân ve hafıza ilişkisini anlattı.
Hafıza Merkezi’nin 2015 ve 2016 yıllarında Türkiye'ye komşu ülkelerden gelen sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle yaptıkları 'Tarihsel Diyalog ve Geçmişle Yüzleşme Yaz Okulu'' kapsamında düzenlenen hafıza turuyla kitabın hikayesinin oluşmaya başladığını belirten Günal, yaşanılan mekânın resmi tarihte anlatılanın dışında bir tarihi olabileceği, dönüşen mekânın önceki hali ve etrafında gelişen hak mücadelelerini ele alınmasının önemini anlattı. İstanbul’daki 18 mekân üzerinden anlatı sunan kitap, her mekânın katmanlaşan hikayelerini, Türkiye'de hak örgütlerinin, farklı muhalefet gruplarının, kendi mücadeleleri kadar mekanlar için verdikleri mücadeleye tanıklık etmelerine olanak sağlıyor. (https://hatirlayansehir.hakikatadalethafiza.org/taksimdensultanahmete/)
Seminerin diğer bir konuşmacısı olan 23,5 Hrant Dink Hafıza Mekânı Program Koordinatörü Nayat Karaköse ise 23,5 hafıza mekanının kuruluş öyküsü ile hafıza mekanları, zor geçmişlerle yüzleşen müzelere ilişkin deneyimini aktardı. 23,5 Hrant Dink Hafıza Mekanı'nın hazırlık süreci kapsamında Arjantin, Balkanlar, Güney Amerika ve Avrupa’da pek çok mekâna dair ziyaretlerinden anekdotlar paylaşan Karaköse sonrasında Agos Gazetesi ve Hrant Dink Vakfı’nın konumlandığı Sebat Apartmanı’nın dört yıl süren hafıza mekanına dönüşünü anlattı. Adını, Hrant Dink'in 23 Nisan 1996’da Agos'ta yayımlanan ‘’23,5 Nisan’’ başlıklı yazısından (http://www.agos.com.tr/tr/yazi/22350/23-5-nisan) alan mekân Hrant Dink'in yaşamına ışık tutarken, onun savunduğu demokrasi, insan hakları, adalet, barış, eşitlik gibi sahiplendiği kavramları ziyaretçilerle buluşturuyor.
Seminerin sonunda katılımcılar, Diyarbakır’da olası hafıza mekanları üzerinde görüş ve önerilerini dile getirdi. Katılımcılar, 28 Kasım 2015'te Sur ilçesinde, Dört Ayaklı Minare’nin yanında basın açıklaması yaptığı sırada öldürülen Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi’nin vurulduğu yere ‘’Hafıza Taşı’’ konulabileceği önerisinde bulundu. Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi, Surp Giragos Ermeni Kilisesi ve Sur’un hafıza mekanlarına dönüşmesini, özellikle de öznel hikayeler üzerinden Sur’un anlatılması gerektiğini belirten katılımcılar, toplumsal cinsiyet ve çocuk gözünden de hafıza çalışmasının önemli olduğunu vurguladı.
